Svima nam je jasno koko je vitamin D važan za naše tijelo zato u danšnjem članku vam donosimo nekoiko savjeta naših poznatih stručanjaka koji navode kad je najbolje da uzimamo vitam D i zbog čega.
- Vitamin D, iako često svrstan među vitamine, zapravo je steroidni hormon koji se u tijelu stvara pod uticajem ultraljubičastog zračenja, a ne isključivo putem hrane. Upravo ta posebnost čini ga neophodnim, ali i lako zanemarenim. Mnogi ljudi nisu svjesni da pate od njegovog nedostatka, jer simptomi često nisu očigledni dok ne dođe do ozbiljnih posljedica.
U posljednjim decenijama, kako je tehnologija omogućila precizno mjerenje razine vitamina D u krvi, naučnici su otkrili da ogroman procenat svjetske populacije ima nedovoljne količine ovog hormona. Prema istraživanjima dr Michaela Holicka, svjetski priznatog stručnjaka, više od 30% ljudi u SAD-u ima deficit, dok se smatra da čak polovina svjetske populacije nije unutar zdravih granica.
Najugroženije su tamnopute osobe, jer melanin u njihovoj koži otežava sintezu vitamina pod suncem. Takođe, starije osobe, koje prirodno proizvode manje ovog hormona, kao i oni koji se rijetko izlažu suncu ili redovno koriste zaštitne kreme, spadaju u rizične grupe. Sa godinama, sposobnost kože da proizvodi vitamin D drastično opada, što dodatno pogoršava situaciju.
- Postoji nekoliko simptoma koji mogu ukazati na nedostatak vitamina D, čak i bez analize krvi. Prvi znak je tamna put, koja zahtijeva mnogo više UV zraka za sintezu hormona. Zatim slijedi depresivno raspoloženje – dokazano je da manjak sunca i vitamina D smanjuje nivo serotonina, što direktno utiče na raspoloženje. Stariji od 50 godina su posebno ranjivi jer osim što proizvode manje vitamina, njihovi bubrezi teže pretvaraju ovaj hormon u aktivan oblik.
Gojaznost je još jedan rizični faktor. Pošto se vitamin D rastvara u mastima, kod gojaznih osoba ostaje „zarobljen“ u masnim naslagama i nije dostupan tijelu. Ljudi sa velikom mišićnom masom također mogu imati deficit, jer je potreba proporcionalna tjelesnoj masi.
- Još jedan često zanemaren simptom su bolovi u kostima i zglobovima. Nedostatak vitamina D dovodi do smanjenog apsorbiranja kalcijuma, što može izazvati stanje poznato kao osteomalacija, odnosno omekšanje kostiju. Znojenje glave, naročito kod novorođenčadi, takođe se povezuje s nedostatkom ovog hormona. Osobe koje pate od probavnih bolesti – poput celijakije, Crohnove bolesti ili sindroma iritabilnog crijeva – teže apsorbuju vitamine rastvorljive u mastima, uključujući i vitamin D.
Značaj ovog hormona prevazilazi samo prevenciju bolova u kostima. Vitamin D igra ključnu ulogu u sprečavanju brojnih hroničnih bolesti. Pomaže u zaštiti od kardiovaskularnih oboljenja, jer jača krvne sudove, smanjuje povišeni krvni pritisak i štiti od srčanog i moždanog udara. Dokazano je da osobe sa niskim nivoom vitamina D imaju dvostruko veći rizik od infarkta.
- On ima i značajnu imunološku funkciju. Deluje kao imunomodulator, što znači da reguliše i ojačava odbrambeni sistem. Nedostatak se dovodi u vezu s povećanom učestalošću autoimunih bolesti, kao što su multipla skleroza, lupus i upalne bolesti crijeva.
U borbi protiv virusnih i bakterijskih infekcija, takođe se pokazao korisnim. Redovan unos vitamina D tokom zimskih mjeseci može smanjiti rizik od gripa i prehlade i do 40%. Uz to, utiče na više od 300 gena, uključujući one odgovorne za metabolizam, imunitet, pa čak i mentalno zdravlje.
- Zaključno, iako ga često uzimamo zdravo za gotovo, vitamin D ima ogroman uticaj na sveukupno zdravlje. Njegov nedostatak ne mora odmah izazvati ozbiljne simptome, ali s vremenom može dovesti do hroničnih stanja, smanjenog kvaliteta života i povećane smrtnosti. Uzimajući u obzir ograničenu mogućnost sinteze putem kože i mali sadržaj u prehrambenim izvorima, neophodno je pratiti njegov nivo u tijelu i po potrebi ga nadoknaditi, naročito kod rizičnih grupa. Prevencija je jednostavna, a može napraviti ogromnu razliku.
