Tajna smrti i pogreba Josipa Broza Tita
Josip Broz Tito, bivši predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, preminuo je 4. maja 1980. godine u 15:05 sati, nakon što je doživeo izliv krvi u mozak, što je dovelo do moždane kome. Sahranjen je četiri dana kasnije, 8. maja, ali njegov pogreb bio je obavijen misterijama i kontroverzama koje su s vremenom postale predmet mnogih spekulacija. Iako je bio poznat i po svojoj važnosti u svetskoj politici, upravo je njegov pogreb izazvao brojne sumnje, a neki su čak tvrdili da u kovčegu nije bilo Tita.
Tajna koja je ostala neotkrivena
Pogreb Josipa Broza Tita održan je pod velom tajne, što je izazvalo mnoge nedoumice. Jedno od najvažnijih pitanja bilo je ono o sadržaju liješa koji je bio izložen u Saveznoj skupštini, prekriven jugoslovenskom zastavom sa petokrakom zvezdom. Za mnoge, sam čin sahrane bio je ispunjen nejasnoćama. Dr. Obren Đorđević, bivši načelnik Službe državne bezbednosti (SDB) Srbije, tvrdio je da u kovčegu nije bilo Titovo telo, već da je unutra bio samo pijesak. Ova tvrdnja je šokirala javnost i otkrila razmere tajni koje su okruživale njegov sprovod.
Nesuglasice oko balzamiranja i sahrane
Nakon smrti Josipa Broza, neki članovi tadašnjeg Predsedništva SFRJ, među kojima su bili Stevan Doronjski i Stane Dolanc, izrazili su želju da balzamiraju Titovo telo i smeste ga u mauzolej, nalik onom Lenjinovom na Crvenom trgu u Moskvi. Međutim, ubrzo su se pojavili problemi: zbog velikog broja lekova koje je Tito koristio, njegovo telo počelo je da se brzo raspada, što je izazvalo neugodan miris. Ovaj problem je doveo do odluke da se sahrana održi bez Titovog tela, pa je u sanduku koji je bio izložen u Saveznoj skupštini zapravo bilo pijeska. Ovu informaciju je razotkrio dr. Đorđević, koji je time potvrdio mnoge sumnje koje su postojale u javnosti.
Teorije i spekulacije
Iako je tokom vremena mnogo toga otkriveno, još uvek postoje brojna pitanja koja okružuju Titov pogreb, naročito u vezi sa njegovim poslednjim počivalištem u Kući cvijeća. Neki istraživači i istoričari i dalje sumnjaju u istinitost priča o Titovom pogrebu, a teorije zavere o njegovom posthumnom životu i danas izazivaju rasprave. Mnoge takve teorije uključuju detalje poput pentagrama na mramornoj ploči ili raznih drugih simbola koji se spominju u kontekstu Titove smrti.
Obdukcija i svedočenja
Po završetku obdukcije, koja je trajala šest sati, dr. Lalević, koji je bio prisutan tom događaju, izvestio je o završnim fazama postupka. Tito je najpre bio stavljan u metalnu kutiju pre nego što je prebačen u teški hrastov sanduk. Dr. Lalević se setio da su svi ti koraci bili deo napornog procesa, koji je uključivao i transport prema Brdu kod Kranja, pre nego što je bio upućen na konačni put prema Ljubljani. Sam proces je, prema njegovim rečima, bio pod velikim pritiskom i intenzivnim radom.
Porodične kontroverze
Nakon Titove smrti, mnoge su se kontroverze pojavile i u njegovoj porodici, posebno u vezi sa njegovim unukom Joškom Brozom. On je kasnije otkrio da je Tito priznao jednu od svojih najvećih grešaka, koja se ticala Ustava iz 1974. godine. Tito je, kako je tvrdio Joška, odbio potpisati Ustav, a deset dana je stajao nepodpisan na njegovom stolu. Taj potez, kako tvrdi Joška, označio je početak kraja Jugoslavije, jer nije iskoristio svoje pravo veta, što je kasnije smatrao velikom greškom.
Manipulacije i pad Rankovića
Joška Broz je takođe razjasnio da je u pozadini političkih sukoba i padova stajao Steva Krajačić, koji je uspešno manipulisao situacijom, uključujući i pad Aleksandra Rankovića. Krajačić je, prema Joškinim rečima, predložio uvođenje nadzora nad Titom, bojeći se da bi njegova starost mogla dovesti do toga da se stvari ne kontrolišu dovoljno pažljivo. Ovo je bio deo šire strategije kojom je Krajačić osigurao vlastitu poziciju i manipulisao Tita da okrene leđa svojim najbližim saradnicima.
Jovanka i njen odnos prema Titu
Zanimljivo je da je Tito bio okružen brojnim kontroverzama u privatnom životu, naročito u vezi sa njegovom suprugom Jovankom Broz. Prema Joškinim rečima, mito da je Jovanka bila vođena željom za moći je potpuno netačno. Iako je prema Titu gajila duboku naklonost, tokom vremena ta je ljubav postala opsesivna i paranoična. Njena želja da ga zaštiti pod svaku cenu dovela je do toga da se preuveličaju razne situacije, što je postalo problematično za njihov odnos. Takođe, u tom periodu, Jovanka je sarađivala s Đokom Jovanićem, koji je pomagao u sastavljanju popisa ličkih generala, što je imalo veliki politički značaj.
Zaključak
Smrt Josipa Broza Tita, njegove kontroverze i sahrana ostali su duboko urezani u istoriju Jugoslavije. Iako su mnogi podaci kasnije otkriveni, misterije koje su obavijale njegov pogreb, poput tajnog sadržaja lijesa i nesuglasica u njegovoj porodici, i dalje izazivaju mnogo pitanja. S vremenom su se razvile teorije koje upućuju na skrivena politička manipulisanja, a i danas ostaje nejasno što se zaista dogodilo u poslednjim danima Titovog života.
